Over Familieopstellingen

De grondlegger van familieopstellingen is Bert Hellinger. Zijn gedachtegoed komt voort uit het systemisch denken, meer specifiek uit de contextuele systeemtherapie van Nagy (uitgesproken [noche]). Nagy paste zijn theorie voornamelijk toe via gesprekstechnieken en actiepunten voor thuis. Bert Hellinger heeft hier een nieuwe techniek aan toegevoegd, namelijk het opstellen van representanten. Deze techniek komt voort uit zijn werk als missionaris met de Zulu's in Zuid-Afrika.

Representanten zijn mensen uit een groep (een workshopgroep of therapiegroep) die iemand voorstellen uit het leven van de cliënt. De cliënt mag de verschillende representanten kiezen en een plaats geven in de ruimte. Vanuit de manier waarop de cliënt de representanten plaats, kan men reeds het één en ander afleiden (bijvoorbeeld: kijkt een koppel naar elkaar of weg van elkaar). De begeleider vraagt aan de representanten naar hun gevoel en attitude tov de anderen.

Het is een techniek dat ons toelaat naar onze onbewuste drijfveren te kijken, die je niet steeds via gesprekstechnieken in het bewuste krijgt. Door het opstellen van iemand zijn familiesysteem, worden de niet-zichtbare spanningen tussen familieleden blootgelegd, die mogelijks invloed hebben op de cliënt. De therapeut tracht om terug harmonie te brengen in het familiesysteem. Ook kan het de cliënt een mogelijks nieuwe houding tonen.

Eender welk thema kan opgesteld worden. Zo noemen de opstellingen die gaan over familierelaties: familieopstellingen en opstellingen die gaan over werk-thema's: organisatieopstellingen. Ook medische (vb: medische klacht waar de dokters geen raad mee weten) of materiële kwesties (vb: verkoop van een huis) kunnen opgesteld worden. In het systemisch gedachtegoed van familieopstellingen gaat men ervan uit dat we beïnvloed worden door onze context.

Ondanks het feit dat we ons niet continu bewust zijn van onze voorouders, hebben zij wel degelijk een invloed op ons. Tijdens de zwangerschap en geboorte krijgen we elk ons pakketje mee. Hierin zitten zowel de talenten van onze voorouders als sommige van hun trauma's. In elk familiesysteem herhalen zich moeilijke thema's, gelukkig steeds een beetje afgezwakt. Als je uit een familie komt waar de vorige generaties gesukkeld hebben met een faillissement, zelfmoord, depressie, seksualiteit ... bestaat de kans dat het ook voor jou een uitdaging is om hiermee om te gaan. Ook positieve eigenschappen kunnen doorgegeven worden: fierheid, een goed instinct om zaken te doen, fijngevoeligheid, gezinsleven, humor ... Tijdens opstellingen kunnen deze dynamieken aan het licht komen.

Ook kan je thema's van je ouders met je meedragen, zonder hiervan bewust te zijn. Als kind ga je gemakkelijk emotionele situaties, die teveel zijn voor je ouders, gaan dragen. Een kind is afhankelijk van zijn ouders en doet, vanuit liefde en overlevingsinstinct, alles binnen zijn mogelijkheden opdat de ouders hun leven zouden aankunnen. Eenmaal volwassen, kunnen deze overlevingsstrategieën hun functie verloren zijn en vooral negatief gaan doorwerken op de persoon in kwestie. Het bewust worden van deze patronen is de eerste stap naar heling.

Familieopstellingen kunnen zowel individueel als in groep plaatsvinden. In groep heb je het nadeel dat jouw specifieke opstelling misschien op dat moment niet aan bod komt. Het grote voordeel is dat een groep meer kan dragen en dat ook anderen hun opstelling een puzzelstukje voor jou kunnen zijn. In een individuele opstellingen van een cliënt kunnen voorwerpen als poppetjes of kussens gebruikt worden (in plaats van representanten) om de verschillende elementen een plaats te geven.